Jullie hebben een bedrijfsschool? Jij bent daarvoor verantwoordelijk? Dan zou je in staat moeten zijn om dit hele artikel te lezen.
Laten we duidelijk zijn: ik ben een grote fan van bedrijfsopleidingen. Toch heb ik daar een 'mits' bij. Namelijk: mits het goede (valide) bedrijfsopleidingen zijn. Maar wat maakt een goede bedrijfsopleiding? Is het de goed geoutilleerde lesruimte? Precies de juiste lesstof in precies de juiste mix van theorie en praktijk? De (bedrijfs-) opleider zelf?
De start-ups van eigen bedrijfsopleidingen/ -scholen vliegen je om de oren. Echt, ik vind het geweldig. De ene na de andere organisatie begint met het opleiden van medewerkers. Alsof je pas meetelt als je een bedrijfsschool hebt.
Redenen zijn:
-er is geen vakman meer te krijgen, dus 'maken' we deze zelf;
-er is geen (goede) opleiding of cursus beschikbaar;
-de kosten zijn te hoog.
Om met de laatste te beginnen; dat valt nog te bezien. Alle organisatorische en inhoudelijke argumenten die voor reguliere opleidingen gelden gaan vroeger of later ook voor jouw bedrijfsschool gelden. Geen enkele bedrijfsschool zit namelijk altijd vol. Wat kost de down-time?
Bij de start ben je b(l)ij maar hoe zorg je dat je ook bij de tijd blijft?
Wees niet bang, het is allemaal te doen hoor! Maar niet voor de kosten die je bij de start voor ogen had.
De andere redenen: - geen vakman te krijgen en er is geen (goede) opleiding - lijken mij hele sterke argumenten om zelf een opleidingstraject te initiëren. Maar of je het ook in eigen beheer moet uitvoeren is een andere vraag.
Wat is een goede bedrijfsopleiding?
Een simpele en bruikbare definitie is: een opleidingstraject dat precies het gewenste blijvend aanbrengt bij de leerling/cursist.
We hadden het al over kosten. Bedrijfsopleidingen is het segment in het scholingslandschap waar (als het goed is) kosten en opbrengst in verhouding moeten staan.
Dus iets accurater is: een opleidingstraject dat precies het gewenste blijvend aanbrengt bij de leerling/cursist in de beoogde tijd c.q. kosten.
Hoe maak je een goede bedrijfsopleiding?
Zou het echt voldoende zijn om die topper uit je bedrijf voor een groepje mensen te zetten? Die persoon die het meest ervaren is?
Ben je werkelijk overtuigt dat alles wat deze topper weet en kan ook juist en accuraat is?
Wat als er - misschien zelfs onbewust- (deels) verkeerde (lees onvolledige, onveilige, onwettige) werkmethoden, waarden, formules e.d. worden gepredikt? Hoe verantwoord je (voor het groene bankje) jullie 'opleiding' als er ongevallen zijn gebeurd of als je gedaagd wordt door een ontevreden opdrachtgever of civiele partij? Nog even los van de indirecte (faal)kosten e.d..
Een valide inhoud is best lastig en gaat dat eigenlijk wel over het beheersen van de juiste handelingen op basis van de juiste theorie? Hoe zit het met attitudes?
Deze toppers -die het vak al uitoefende(n) toen jij en ik nog in korte broek liepen- wat gaan die nu eigenlijk precies overbrengen?
Niet te hopen dat dit alles wordt wat hij of zij zelf weet en kan. Dat zal ook niet meevallen want daar heeft deze topper zelf een heel leven voor nodig gehad. Het is een understatement dat enige beperking wel op zijn plaats is.
Om te bepalen wat er wel en niet in een goede bedrijfsopleiding komt, moeten er(leer)doelen en een opleidingsplan komen.
Dat klinkt makkelijker dan het is. Goede (valide) leerdoelen maken is maar weinig ontwikkelaars gegeven en elke vakman weet dat als je basis slecht is er automatisch een slecht eindproduct uitkomt.
Dus maak je leerdoelen die gewenste praktijk (handeling-en) beschrijven zodat je daar ook de benodigde theorie en houdingsaspecten uit kunt afleiden en vastleggen. Zo'n term moet dan wel duidelijk maken:
- tot hoe ver de handeling reikt,
- in welke omstandigheden,
- met welke kwaliteit (norm) en via
- welke methoden.
En moet natuurlijk ook zo eenduidig en transparant zijn dat iedereen er hetzelfde uit opmaakt anders krijgen we een enorme bende.
Kan onze topper dat of zijn de termen er misschien al?
"Beter goed gepikt dan slecht verzonnen" zei mijn vriendje vroeger als hij mijn huiswerk overschreef.
Maar kan onze topper deze termen en leerdoelen lezen en toepassen? Valt niet mee hoor! Maar geef niet op! Met ondersteuning is er een heleboel mogelijk voor een goede inhoudsdeskundige vakman/ vrouw!
Stel dat het lukt om de bedrijfsopleiding zover ontwikkeld te krijgen. Nu de inhoud vastligt in termen krijgen we vanzelf meer zicht op wat dat betekent voor onze instroom. Moeten dat alleen gewoon 'goeie' jongens of meiden zonder afgeronde vooropleiding zijn die zeggen wat we graag willen horen? Willen we dat ze al kunnen lezen en schrijven of zelfs (V)MBO (niveau), VWO of HBO hebben?
Gatsie, weer zo'n lastig dingetje. Hoe meet je objectief of instroom aan die minimumeisen voldoen? Je hebt immers niets aan mensen met een onvoldoende startkwalificatie. Dus eigenlijk moet je wel een beginniveau vastleggen en valide intredetoetsing maken. Een bijna onmogelijke opgave voor een inhoudsdeskundige (onze topper).
Pff.. Niet in de stress schieten nu. Wij kennen vast wel een goede toetsontwikkelaar voor je. Komt goed. Doorzetten nu, blijven lezen.
Hebben we nu een goede bedrijfsopleiding?
Mwah.. bijna. Vergeet de ontwikkeling van lesstof en of leermiddelen niet. ...en nog een paar losse eindjes. Hoe toetsen we straks bijvoorbeeld (objectief) of iemand voldoende weet en kan? Hoe vaak toetsen we? Zijn er externe examens? Is er eigen toetsing? Hoe maken we die objectief? Meten ze wat we willen weten? Wie maakt ze en wie neemt ze af? Wie bepaalt de matrijs en wanneer is het geleverde resultaat (on)voldoende (cesuur)?
Crisis wat een gedoe! Maar wellicht dat die toetsontwikkelaar die de intredetoetsing voor je maakt ook een aantal criterium-toetsen en examenopdrachten kan maken. Vraag dan meteen of dat dan uitgelegd kan worden aan de examencommissie en de praktijkexaminatoren. Want dat moet ook.
Ik ga er zomaar van uit dat het allemaal lukt. Ja, ik besef dat het nogal veel is. En ja, het is echt allemaal noodzakelijk. Maar waar een wil is, is een weg..
Klein belangrijk dingetje nog:
Is onze topper in staat om lessituaties zo voor te bereiden, in te kleden en uit te voeren zodat er echt iets aangebracht wordt? Snapt hij of zij hoe je de juiste werkvormen moet inzetten en afwisselen? Hoe leerproblematiek te herkennen en een oplossing te faciliteren? Ja, ik weet dat dit een struikelblok is voor heel veel bedrijfsopleiders maar dat gaat jullie niet gebeuren. Toch? En anders toch maar alsnog een korte didactische cursus voor onze toppers?
Nogmaals hulde!!
Nog steeds ben ik zeer enthousiast over jullie voornemen om een bedrijfsschool te beginnen. Het getuigt vaak van een goed oog voor zakelijke en maatschappelijke zaken. Het kan een mooie praktische en intelligente oplossing zijn voor een nijpend probleem.
Maar natuurlijk alleen als je erkent dat niet alleen jullie dienst of product een vak is. Opleiden is ook een vak. Dus dat voor jullie precies hetzelfde geldt als wat jij je klanten en opdrachtgevers voorhoudt: ga niet zelf hobbyen en vraag ondersteuning van een specialist.
Wij zijn van harte bereid om met je van gedachten te wisselen over het opzetten en professionaliseren van jullie bedrijfsopleidingen. Ook helpen we je met onze bijna 30 jaar ervaring bij het verder vervolmaken van jullie huidige bedrijfsschool of instituut. Bel of mail me:
Vriendelijke groet,
Dick Hijmensen, alg. dir.
Connex Opleidingen en Advies B.V.
0181 849446